Opbouwwerk energietransitie hoort in het sociaal domein

Jerrel Oron werkt als opbouwwerker bij Versa Welzijn met als focus de energietransitie. Voor hem is de energietransitie onlosmakelijk verbonden met het sociaal domein. “Het draait om samenlevingsopbouw, niet alleen om de techniek. Betrek dus het opbouwwerk bij de energietransitie”, bepleit Jerrel.

Pionieren

Jerrel is in 2020 bij Versa Welzijn begonnen. Hij werkte daarvoor jarenlang voor verschillende goede doelen, waaronder de Hartstichting. Maatschappelijk betrokken, maar geen sociaal werker. Toen hij de vacature van Versa Welzijn voor een opbouwwerker energietransitie onder ogen kreeg, wist hij echter direct: dat ben ik. Zijn enthousiasme spat er tijdens de sollicitatie (en dit interview) vanaf. “Ik houd van pionieren en het strategisch nadenken over kansen om mensen met elkaar te verbinden”.

De functie als opbouwwerker energietransitie is hem op het lijf geschreven. Destijds en nog steeds is het een bijzondere functie waarvan er niet zoveel zijn in Nederland. Versa Welzijn besefte al vroeg dat de energietransitie een sociale transitie is. Dat iedereen hieraan mee moet kunnen doen. De term energiearmoede was vóór de energiecrisis als gevolg van de oorlog in Oekraïne bij de gemiddelde Nederlander nog niet bekend.

Opbouwwerk is de basis

“Een gemeente die de energietransitie serieus neemt, moet ervoor zorgen dat ook minder draagkrachtigen hun woning kunnen verduurzamen. Als je met weinig geld in een koude, tochtige woning zit, staat de energietransitie ver van je af. Er is in mijn ogen ook sprake van een stukje onrechtvaardigheid. Mensen met een eigen huis en voldoende kennis weten de weg naar subsidies vaak wel te vinden, maar niet iedereen beschikt over deze vaardigheden en over voldoende middelen. Wij als Versa zitten midden in het sociale domein. Opbouwwerk gaat over samenlevingsopbouw, over het feit dat degenen die geen stem of te weinig gehoord worden, vertegenwoordigd en meegenomen worden in deze transitie. Dus in mijn werk vormt het opbouwwerk écht de basis, met als specialisatie energietransitie”.

Weesp gaf als eerste gemeente Versa Welzijn de opdracht om te onderzoeken hoe mensen met energiearmoede geholpen zouden kunnen worden door het opbouwwerk. Bij zijn zoektocht naar geschikte interventies kwam Jerrel bij Jungle Amsterdam uit, een informatie- en adviescentrum voor duurzaamheid in Amsterdam. Zij zijn de oprichters van wat nu de FIXbrigade heet: klusteams die bewoners van huurwoningen helpen bij het verduurzamen van hun woning en hun energiekosten te verlagen. Met toestemming en hulp van Jungle is Jerrel begonnen met het opzetten van een FIXbrigade in Weesp.

De FIXbrigades

De FIXbrigade bestaat uit een betaalde hoofd fixer en een schil van leerling fixers. Deze laatsten zijn vrijwilligers, vaak mensen met enige afstand tot de arbeidsmarkt. Zij lopen een half jaar mee, worden getraind en vergroten daarmee hun kans op een betaalde baan. “Dus we maken in feite drie partijen blij: de bewoners die de thermostaat lager kunnen zetten en meer comfort ervaren, de fixers die weer van betekenis en zinvol bezig kunnen zijn en de gemeente die de energiearmoede ziet dalen”, zegt Jerrel.

De FIXbrigade komt per woning twee keer langs en is gemiddeld zés uur bezig met een woning. Dit zegt iets over de geleverde kwaliteit. Bovendien geven de fixers aandacht aan de bewoners en signaleren zij ook veel. Zij komen letterlijk achter de voordeur en krijgen hele levensverhalen te horen. Als het nodig en gewenst is, brengen zij de bewoner bijvoorbeeld ook in contact met het maatschappelijk werk van Versa. Of attenderen zij mensen op activiteiten in het wijkcentrum.

Bouwen aan gemeenschappen

“Dit is dus sociaal werk van a tot en met z met als aanleiding de energietransitie. Gelukkig zien ook steeds meer partijen het belang van de sociale component, dat het belangrijk is om het opbouwwerk binnen te halen. Want als er straks woningen van het gas af gaan en we hebben daar geen sociale cohesie, geen goede banden met inwoners, geen vertrouwen, dan gaat het niet lukken om alle inwoners mee te krijgen.”

“Onze rol is het benadrukken van het belang van het opbouwwerk in de energietransitie richting gemeenten, maar geméenten moeten het geld vrijmaken. Gelukkig komen er nu ook landelijk weer gelden voor vrij. Het lijkt alsof de energietransitie gaat over iets technisch, maar het gaat om een grote ontwikkeling die iedereen aangaat. Het gaat om samenlevingsopbouw. Inwoners betrekken klinkt misschien makkelijk, maar je moet eerst hun vertrouwen hebben. Opbouwwerk speelt daarin een essentiële rol”, benadrukt Jerrel Na Weesp is Jerrel ook in de gemeente Huizen aan de slag gegaan als opbouwwerker energietransitie en als projectleider van twee FIXbrigades. Inmiddels zijn daar al twee FIX teams aan de slag en binnenkort komt er ook een team voor de gemeenten Blaricum en Laren. Ook in de gemeente Gooise Meren is Jerrel betrokken via de werkgroep energietransitie Gooise Meren. Daar ligt de nadruk op inclusie, ook mensen uit andere culturen moeten bereikt worden en mee kunnen doen, bijvoorbeeld via sleutelfiguren. Organiseren en collectiveren, de kern van het opbouwwerk, precies waar Jerrel voldoening uithaalt en de komende jaren graag mee bezig blijft!

Meer weten?

Wil je meer weten over de sociale kant van de energietransitie? Neem dan contact op met Jerrel Oron, joron@versawelzijn.nl, 06 82 86 04 23.